ประเพณีเสด็จพระแข่งเรือ -

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดระนอง

วันที่ 7 ก.พ. 2562

รายละเอียดช่วงเวลาที่จัด : ประเพณีเสด็จพระแข่งเรือ จัดขึ้นเนื่องในเทศกาลวันออกพรรษา ซึ่งตรงกับวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ของทุกปี (ประมาณเดือนตุลาคม)

ประวัติความเป็นมา

งานเสด็จพระแข่งเรือ ถือเป็นงานที่เป็นเอกลักษณ์ประจำถิ่นของชุมชนหมู่บ้านทับหลี ตำบลมะมุ อำเภอกระบุรี จังหวัดระนอง สมัยก่อนเรียกว่า "งานลากพระ" ก่อนออกพรรษา โดยเริ่มจัดครั้งแรกในปี พ.ศ.๒๔๕๐ แต่หลังจากนั้นได้หยุดจัดชั่วคราว และได้เริ่มจัดใหม่อีกครั้งเมื่อ พ.ศ.๒๕๒๓ จนถึงปัจจุบัน ในการจัดงานประเพณีเสด็จพระแข่งเรือจะจัดในช่วงวันออกพรรษา โดยแต่ละหมู่บ้านจะมีการตกแต่งเรือพระโดยจัดทำยอดพนม อย่างสวยงามนำมาประกวดกัน ต่อได้จัดให้มีการแข่งขันเรือชาวบ้านมีรางวัลมอบให้กับเรือที่ชนะการแข่งขัน จัดขึ้นบริเวณแม่น้ำกระบุรีช่วงคอคอดกระ มีชาวไทยและชาวพม่า เข้าร่วมงานจำนวนมากเป็นประจำทุกปี นอกจากนี้ ยังมีประเพณีการร้องเพลงเรือ ซึ่งเป็นถือเป็นเพลงพื้นบ้านของภาคใต้ ประเภทหนึ่ง มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีลักษณะเป็นกลอนแปด หรือกลอนสี่สองวรรค ร้องเป็นภาษาท้องถิ่น คือภาษาพื้นเมืองสำเนียงปักษ์ใต้ ใช้ถ้อยคำคล้องจองกัน ท่วงทำนองเรียบง่าย ฟังง่าย มีคน ร้องนำเรียกว่า แม่เพลง และลูกคู่ เป็นผู้รับ ลูกคู่จะมีกี่คนก็ได้ ซึ่งแตกต่างจากเพลงเรือภาคกลาง เพลงเรือในสมัยเริ่มแรก จะร้องเป็นท่วงทำนองสั้น ๆ เช่น เฮโล เฮโล สาระพา สาว ๆ ไม่มาชักพระไม่ไป ฝ่ายหญิงจะร้องแก้ว่า เฮโล เฮโล สาระพา หนุ่ม ๆ ไม่มาชักพระไม่ไป ต่อมาจึงได้มีวิวัฒนาการขึ้นตามลำดับ เรือลำหนึ่ง ๆ อาจจะมีผู้หญิงทั้งลำเรือหรือผู้ชายทั้งลำ หรือทั้งผู้หญิงผู้ชายอยู่ในเรือเดียวกัน สำหรับบทเพลงเรือแม่เพลงจะร้องเป็นเรื่องราว เช่น ร้องเรื่องประวัติงานเสด็จพระแข่งเรือ ประวัติการลอยกระทง ชมโฉมสตรี เกี้ยวพาราสี ฝากรัก ตัดพ้อต่อว่า ชมความงามตามธรรมชาติ ชมเรือพระ ชมผู้นำท้องถิ่น บทเพลงเชิญชวนคนลงเรือพาย เชิญชวนให้ละเว้นอบายมุข การต่อต้านภัยต่าง ๆ ฯลฯ เวลาพายเรือไปเทียบคู่กับเรือลำอื่น ก็อาจจะมีการโต้คารมกันระหว่างเรือสองลำ โดยผลัดกันร้องผลัดกันรับ ร้องโต้ตอบ ร้องแก้กัน ทำให้คนที่พายเรือสนุกสนาน เพลิดเพลินไม่เหนื่อย เกิดความสามัคคีกลมเกลียวกัน นอกจากนั้นการร้องเพลงเรือทำให้มีจังหวะทำนอง ในการโยกตัวและความพร้อมเพรียงในการพายดูแล้วสวยงาม

ความมุ่งหมายของประเพณี

เป็นประเพณีที่รวมความสามัคคีของชาวอำเภอกระบุรี ประชาชนที่ไปอยู่ในต่างถิ่นจะดินทางกลับบ้านมาร่วมงานกันอย่างล้นหลาม สามารถสร้างความรักและผูกพันกับท้องถิ่นได้อย่างดี ประชาชนในจังหวัดใกล้เคียงและชาวพม่าต่างสนใจมาร่วมงานเสด็จพระแข่งเรือจำนวนมากเป็นประจำทุกปี

ขั้นตอนปฏิบัติงานหรือพิธีกรรม

          ๑. นำเรือมาตกแต่งให้สวยงามทำเป็นเรือพระ โดยจัดทำพนมพระอยู่กลางลำเรือ
         ๒. อัญเชิญพระพุทธรูปไปประดิษฐานในพนมพระกลางลำเรือแล้วจัดสมโภชพระพุทธรูปกลางน้ำ
         ๓. หลังจากสมโภชพระพุทธรูปกลางน้ำแล้ว จะมีการแห่เรือพระไปตามลำน้ำกระบุรีซึ่งเป็นแม่น้ำกั้นพรมแดนระหว่างไทยกับพม่า
         ๔. การร้องเพลงเรือโดยเรือชาวบ้านมีการร้องเพลงเรือกันอย่างสนุกสนาน และมีการประกวดเพลงเรือด้วย

๕. มีการแข่งขันเรือประเภทต่างๆ เช่น ประกวดเรือยาว ประเภทสวยงาม ประเภทความคิด และประเภทตลกขบขัน

ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง

งานประเพณีเสด็จพระแข่งเรือมีความเชื่อที่ว่าเป็นวันที่พระพุทธเจ้าได้เสด็จกลับมาจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ลงมาสู่เมืองสังกัสสะในชมพูทวีป พุทธศาสนิกชนจึงเดินทางไปรับเสด็จเป็นจำนวนมาก ซึ่งการเดินทางที่สะดวกในสมัยนั้นคือทางน้ำ จึงมีโอกาสได้พบปะสังสรรค์ซึ่งกันและกัน และต่อมาจึงเกิดเป็นประเพณีแห่พระแข่งเรือขึ้น โดยมีระยะเวลาในการจัดงานประมาณ ๓-๕ วัน มีกิจกรรมที่สำคัญคือการแห่เรือพระ ประกอบด้วยเรือพระจากวัดต่าง ๆ ที่ได้รับการตกแต่งอย่างสวยงาม และการแข่งขันเรือพายในแม่น้ำหลังสวน

คุณค่าของประเพณี

เป็นประเพณีที่ชาวอำเภอกระบุรีจะร่วมกันตกแต่งเรืออย่างสวยงาม เพื่อไปพายกันในแม่น้ำกระบุรี มีการประกวดเรือประเภทต่าง ๆ งานเสด็จพระแข่งเรือจัดขึ้นมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๕๐ โดยสืบทอดประเพณีมาจากทางใต้

เ

แนะนำสถานที่ท่องเที่ยว

ปฏิทินกิจกรรม

«	มกราคม 2565					»
อา.	จ.	อ.	พ.	พฤ.	ศ.	ส.
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30	31
ดูปฏิทินทั้งหมด

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดระนอง 55/11 ม.3 ถ.เพชเกษม ต.บางริ้น อ.เมือง จ.ระนอง 85000
โทร.0-7786-2082 [email protected]

สายด่วนวัฒนธรรม
Copyright © 2015 m-culture.go.th กระทรวงวัฒนธรรม