ผ้าทอลาวครั่งบ้านพุน้ำร้อน คือ ผ้าทอลายโบราณบ้านพุน้ำร้อน อันเกิดจากการรังสรรค์ของช่างทอผ้าที่ได้อาศัยองค์ความรู้และภูมิปัญญาที่รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษหลายชั่วอายุคนของชาติพันธุ์ลาวครั่ง โดยแสดงให้เห็นถึง อัตลักษณ์ของชาติพันธุ์ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ เป็นความภาคภูมิใจของชุมชน ผ้าซิ่นของลาวครั่งมักต่อตีนซิ่นด้วยฝ้ายหรือไหม ตีนซิ่นทอเป็นพื้นสีแดง ซึ่งในปัจจุบันครูผู้ถ่ายทอดภูมิปัญญามีอายุมากขึ้น และเสียชีวิตไป ลูกหลานที่ได้รับการสสืบทอดมีน้อย ทำให้เกิดความสุ่มเสี่ยงต่อการสูญหายของมรดกภูมิปัญญาทางด้านการทอผ้า ดังนั้น พระครูวิสิฐสุวรรณคุณ (หลวงพ่อเสน่ห์) เจ้าอาวาสวัดพุน้ำร้อนจึงคิดที่จะฟื้นฟูผ้าทอลายโบราณของกลุ่มชาติพันธุ์ลาวครั่ง ที่ตั้งถิ่นฐานอยู่บ้านพุน้ำร้อนมากกว่า ๑๐๐ ปี ขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง โดยการแกะลายจากผ้าทอของบรรพบุรุษร่วมกับคนในชุมชนจัดตั้งเป็นกลุ่มทอผ้าเพื่ออนุรักษ์และชุบชีวิตผ้าทอลายโบราณของชาติพันธุ์ลาวครั่งบ้านพุน้ำร้อน ด้วยวิธีการ “นำลายเก่ามาทำขึ้นใหม่” ซึ่งเป็นการบอกเล่าเรื่องราวการดำเนินชีวิตของคนบ้านพุน้ำร้อนในอดีตโดยผ่านลวดลายบนผืนผ้า

ผ้ามัดหมี่ ตำบลบ่อกรุ อำเภอเดิมบางนางบวช จังหวัดสุพรรณบุรี เป็นการทอผ้ามัดหมี่ที่ส่วนใหญ่จะทอกันในชุมชนของชาวไทยเชื้อสายลาวครั่ง มีภาษาและวัฒนธรรมเป็นของตนเอง โดยเฉพาะการแต่งกายที่โดดเด่น นิยมทอผ้าทั้งผ้าไหมและฝ้าย ย้อมด้วยสีแดง ซึ่งเป็นสีธรรมชาติจากครั่ง จึงเป็นที่มาของชื่อชุมชนของชาวไทยเชื้อสายลาวครั่ง สำหรับการแต่งกายผู้หญิงนิยมนุ่งซิ่น ต่อซิ่นด้วยผ้าทอลายจกมีการตัดเย็บผ้าด้วยมือทอไว้ใช้ในครัวเรือนเป็นผ้าซิ่นตีนแดง สมัยก่อนใช้นุ่งห่มในชีวิตประจำวันทุกครัวเรือน แต่ปัจจุบันนิยมการแต่งกายในงานประเพณีหรืองานที่แสดงออกถึงการรวมกลุ่มกัน ซึ่งแสดงออกถึงความสามัคคีของหมู่คณะหรือการรับแขกคนสำคัญของท้องถิ่น ผ้ามัดหมี่ เป็นผ้าที่มีการแสดงออกถึงวัฒนธรรมการแต่งกายของชุมชนไทยเชื้อสายลาวครั่ง โดยใช้เส้นใยฝ้าย เส้นใยไหม และเส้นใยประดิษฐ์ หรือเส้นใยสังเคราะห์ นำมาย้อมสีที่ได้จากธรรมชาติและสีวิทยาศาสตร์ มีกรรมวิธีการทอผ้าที่ใช้เทคนิคการมัดและการย้อม เริ่มจากนำเส้นด้ายมาย้อมสีแล้วมัดบริเวณที่ต้องการเก็บไว้ เมื่อนำไปย้อมสีอื่นจะได้ไม่ติดสีเพียงซึมเข้ามาบางส่วน โดยย้อมเรียงลำดับจากสีอ่อนไปหาสีเข้มจนครบ ตามลวดลายที่กำหนด หลังจากนั้นจึงนำด้ายกรอเข้าหลอดตามลำดับ จากนั้นนำไปทอโดยใช้กี่ที่ในการทอผ้า กี่ที่ชาวบ้านลาวครั่งใช้ในการทอผ้า เป็นกี่ที่ใช้การยกตะกอด้วยระบบลูกรอก เป็นกี่พื้นบ้านขนาดเล็กที่ส่งกระสวยพุ่งด้วยมือ โดยใช้ด้ายยืนเป็นฝ้ายส่วนด้ายพุ่งจะใช้เส้นไหม เพื่อความคงตัวของผ้า ลักษณะลวดลายบนผืนผ้าที่มีการคลาดเคลื่อนเหลื่อมล้ำอันเป็นเอกลักษณ์ เฉพาะของการทอผ้ามัดหมี่ ส่วนใหญ่จะเป็นลวดลายที่เกิดจากจินตนาการตามสภาพแวดล้อม เช่น ดอกไม้ สัตว์ เครื่องมือการเกษตร ผู้ให้ข้อมูล นางสาวพเยาว์ จันทร ลงวันที่ ๑๘ / มี.ค. / ๒๕๖๓ กลุ่มทอผ้าลาวครั่งบ่อกรุ ชื่อ-สกุล นางจารุรินทร์ ศรีวันนา มือถือ ๐๘๑-๗๔๓-๕๑๒๒

ภาษาพวน เป็น ภาษาไทยดั้งเดิม สืบทอดมาจากยูนานเชียงแสน ราวพันกว่าปีมาแล้ว ชาวไทยพวน คือชนชาติไท ที่อพยพมาจากเมืองเชียงขวาง ตอนเหนือของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เข้ามาสู่แผ่นดินไทยนานกว่าสองศตวรรษ กระจัดกระจายอยู่ตามภาคต่างๆ ของประเทศไทย รวมยี่สิบห้าจังหวัด ได้ใช้ภาษาพวนพูดสื่อสารกันตลอดมา ภาษาพวน มีบทบาทที่สำคัญและมีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมของมนุษย์ทั้งในด้านจิตวิทยา สังคมวิทยา และมานุษยวิทยาวัฒนธรรมตลอดจนความเจริญในด้านต่าง ๆ คนไทยพวน ในจังหวัดสุพรรณบุรีอพยพมาจากประเทศลาวราวสองร้อยปี ยัง ใช้ภาษาพวน สืบทอดมาประเพณีและวัฒนธรรม มาจนถึงปัจจุบันได้ก็ด้วยอาศัยภาษาเป็นเครื่องมือ ถ่ายทอดและอนุรักษ์ไว้ ภาษาของชนทุกชาติ รวมทั้งภาษาพวน ก็ย่อมมีบทบาทสำคัญเช่นนี้เหมือนกันทั้งสิ้น คนไทยพวนอำเภอบางปลาม้า จังหวัดสุพรรณบุรี ติดต่อพูดจากันแสดงความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยพูดภาษาเดียวกัน คือ ภาษาพวน นอกจากนี้ ภาษาพวน ยังเกี่ยวข้องกับประเพณี ไทยพวน ตั้งแต่เกิดจนตาย โดยมีพิธีกรรมต่างกรรมต่างวาระกันไป